Veilige eilandjes als buffer

Ik leerde het idee over 'veilig eiland' kennen van Peter Rober (gezinstherapeut KULeuven) tijdens een workshop over parentificatie. Dat is wanneer een kind de zorg opneemt voor een ouder, omdat die niet voor zichzelf en de kinderen kan zorgen.

Maar kinderen kunnen hier veerkrachtig doorkomen, als er veilige eilandjes voor hen zijn. Dit zijn plekken waar ze zichzelf kunnen zijn en als kind zorgeloos spelen. Deze eilandjes werken als een buffer, die kinderen helpen bij de problemen die ze tegenkomen op hun pad.

An, ik heb een heel sterk eilandje met mijn kinderen. Maar mijn ex vertrappelt me nog steeds. Ik ben dan een paar dagen van de kaart. Dan ben ik kortaf tegen de kinderen. Daar voel ik me schuldig over achteraf.

Ik weet dat mijn kinderen niet alles aan mij kunnen vertellen. Daar maakte ik me vroeger zorgen over, maar nu niet meer. Ik vertrouw op hun veerkracht en dat ze groeien daarin zie ik aan hen!

Ik maak me zorgen over de veiligheid bij de andere ouder. Maar niemand gelooft me.

Voor ouders de stap zetten naar een sociaal onderzoek, help ik hen om eerst de volgende 3 stappen stevig uit te bouwen. Vaak, in 90% van de situaties, klaart dit al veel op voor de kinderen. Ze hebben zo een stevige basis om te groeien. Wanneer ouders deze 3 stappen hebben gezet en de klachten door de kinderen aanhouden, dan zoeken we de juiste professionals om de veiligheid te verhogen.

Een veilig eiland is één waar kinderen geen bang moeten hebben om loyaal te zijn aan beide ouders

Ja maar, mijn ex spreekt zo'n leugens over mij uit! Dan mag ik toch de waarheid zeggen over hem/haar aan de kinderen!

Mijn dochter zegt voor de wissel dat ze liever bij mij wil blijven. Mijn hart breekt dan. Hoe kan ik haar naar vader/moeder sturen zo?

An, ik ben het beu. De kinderen haten me. Ik ga hen alle documenten van de rechtbank tonen zodat ze zien dat ik geen slecht mens ben.

Ook al smeren ze je zwart met modder, blijf rechtop in je schoenen staan. De strijd zal je anders bij de keel knijpen en angst zaaien. Dan reageer je vanuit deze angst. Dat werkt naar mijn ervaring niet welzijnsbevorderend.

Jij bent niet de beschuldigingen of verwijten. Dat weten je kinderen diep vanbinnen wel. Maar als jij op je paard springt, breng jij je kinderen ook in een lastige positie.. En omdat je kinderen loyaal zijn aan jou, gaan ze dat ook niet altijd willen vertellen.

Kinderen komen in de knel te zitten. Dat wil zeggen dat het géén van beide ouders wil teleurstellen en loyaal wil blijven aan iedere ouder, maar door de strijd dit niet kan volhouden.

Een veilig eiland is een plek waar de loyaliteiten aan mama en papa naast elkaar mogen bestaan. Kinderen die tieners worden, gaan niet meer trouw blijven en zich gespleten blijven voelen. Zijn springen naar één eiland omdat het conflict tussen de ouders té verwarrend is.

Ouders die dit toepassen, zien hun kinderen na een tijd openbloeien bij hun thuis. Er komen diepe gesprekken op gang, die voorheen niet mogelijk waren. Dit komt echter niet vanzelf. Het vraagt dat jij heel goed leert om in al je woorden en gedrag, deze veiligheid aan je kinderen te kunnen geven. Het vraagt zelfreflectie én een leerproces.

Het moet niet overal en altijd een 100% veilig eiland zijn

An, de vader maakt geen tijd voor het huiswerk van de kinderen. Ik maak me echt zorgen want de kinderen durven dit niet vragen aan hun papa.

De moeder stuurt me voor het minste een berichtje over de kinderen. Vertrouwt ze er niet op dat ik het goed doe? Ja, ik ben wat strenger maar ik vind dat kinderen dat nodig hebben.

Ouders hebben nog nooit zo onder druk gestaan om het goed te doen als tegenwoordig. Die druk dat je kinderen het 100% overal en altijd goed moeten hebben om gelukkig te zijn, leeft heel sterk. Er bestaan tal van opvoedingsboeken met goede adviezen, maar veel ouders voelen zich daardoor falen. Want ze kunnen ‘het’ niet. Terwijl ouderschap erom gaat om gewoon jezelf te zijn en mee te groeien met de uitdagingen die je kinderen je geven.

Dit bewustzijn van de opvoedingsstijl, werkt moeilijkheden in de echtscheiding in de hand. Want ouders hebben vaak een heel ander idee over opvoeden. Dat kan botsen tussen ouders. Kinderen zelf hebben met deze verschillen vaak geen moeilijkheden, wel dat hun ouders daarover spanningen veroorzaken.

Want je denkt dat je kind slecht zal ontwikkelen als het niet overal 100% veilig is. Maar veel belangrijker is je kinderen op te voeden om weerbaar te reageren in situaties van onveiligheid. Op de veilige eilandjes kunnen kinderen dit leren, opladen en vaardigheden ontwikkelen die hen veerkrachtig maakt.

Focus op het veilige eiland bij jou

Ik werk met een stevige welzijnsvisie die mij geleerd heeft dat niet het al dan niet samenwerken van ouders doorslaggevend is voor het welzijn van kinderen, dan wel het al of niet ontbreken van strijd in de gezinnen. Onderzoek wijst dit ook uit. Daarom kiezen we bij Glinster voor parallel ouderschap waarbij beide ouders apart verder gaan met hun kinderen, met minimaal of geen contact tussen elkaar. Het helpt ouders focussen op hun ouderschap na echtscheiding, in plaats van de moeilijkheden tussen elkaar. Nadat een ouder de muur van het parallel ouderschap met succes heeft geplaatst met de andere ouder (mentaal en fysiek), komt de focus op hoe jij je ouderschap vormgeeft.

Zo leren ouders hier om hun kinderen op te voeden tot veerkrachtige individuen die hun stem leren uitdrukken en op te komen voor zichzelf in situaties van onveiligheid.

An Brems 
Systemisch counselor bij Glinster